Licznik

STOWARZYSZENIE PRUS

FORUM PRUSÓW

STAROPRUSKI DĄB

LOŻA STAROPRUSKI DĄB

KOCHAJMY KURPIE

LINKI
Kurpiowska kultura bartnicza

KURPIOWSKIE PUBLIKACJE

KURPIOWSKA SCHADZKA

GAZETA KURPIOWSKA

Kontakt puszczaki@prusowie.pl

NOWOŚCI

EPILOG BADAŃ HISTORII PRUSÓW
Legendy Kijowa
Projekt Wyspa aktualizacja
ANEKS II
PRUS MAZUR KURP
Faustin Wirkus
Cyprian Kamil Norwid
Zajączkowski
Dywizjon 303 Józef Polilejko
JÓZEF BRULIŃSKI
Why Russia Will
Lose Kaliningrad
Kurpie: opowiadanie Historyczne - Our Digital Library
ANEKS I
PRUS MAZUR KURP
Film o języku Prusów
(do pobrania)
PRUS MAZUR KURP
Spis treści niekompletny
Listy o Prusach
O reslawimację Niemiec wschodnich
RADOMIŃSKI
POLSKA POMIĘDZY MŁOTEM A KOWADŁEM
BIAŁORUSINI I POLACY
Zdzisław Radomski

PILEWSCY SAGA

Grzegorz Białuński

RÓD PRUSA KLECA

PUBLIKACJE

Spis treści niekompletny

PUBLIKACJE

Aneks I

PUBLIKACJE

Aneks II

<< Wybitni Prusowie home

Stanisław Jan Jabłonowski

Herb Prus III:

W polu czerwonym kosa srebrna barkiem w prawo, ostrzem w dół, u góry złączona z połową takiej samej podkowy, na których zaćwieczony półtorakrzyż złoty bez dolnego lewego przewiercia. W klejnocie ponad hełmem z srebrno-czerwonymi labrami srebrna noga zbrojna zgięta w kolanie.

Rodzice Jan Stanisław Jabłonowski (marszałek sejmu) Anna z Ostroroga
Małżeństwo Marianna Kazanowska
Dzieci Jan Stanisław Jabłonowski, Jadwiga Teresa Jabłonowska, Anna Jabłonowska, Aleksander Jan Jabłonowski, Stanisław Karol Jabłonowski

Kasztelan krakowski, hetman wielki koronny

Jabłonowscy herbu Prus III, to dawna szlachta mazowiecka. Swoje nazwisko wzięli od wsi Jabłonowa koło Mławy. Byli jednego pochodzenia z Jabłonowskimi herbu Prus I. Najdawniejsi znani z dokumentów przedstawiciele rodu pojawiają się już w poł. XV w. Niejaki Prokop w 1451r. był dziedzicem wsi Jabłonowo. Wśród potomków było ośmiu senatorów. Dwaj ostatni dzierżyli swe urzędy już za czasów Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego w XIX w.

Do rangi magnatów wyniósł ród Jan Stanisław, który zaczął karierę jako podczaszy królowej Cecylii Renaty (żony Władysława IV Wazy). Doszedł do godności miecznika koronnego. Stał się osobą bardzo wpływową. Znany był jako orędownik naprawy ustroju państwa i wielokroć zabierał w tej sprawie głos podczas obrad Sejmu Walnego.

Dzięki ożenkowi z Anną, córką Jana Ostroroga wojewody poznańskiego wszedł w koligacje z pierwszymi rodami Rzeczypospolitej. Mieli trzy córki i tylko jednego syna. Aktywność polityczna ojca ułatwiła karierę syna, Stanisława Jana, późniejszego hetmana.

Hetman Stanisław Jabłonowski na obrazie Piotra Michałowskiego

Stanisław Jan Jabłonowski herbu Prus III (ur. 3 kwietnia 1634 w Łuczy[1] koło Jabłonowa, zm. 3 kwietnia 1702 we Lwowie) – polski hetman wielki koronny od 1683, hetman polny koronny od 1676, kasztelan krakowski od 1692, wojewoda ruski od 1664, oboźny wielki koronny od 1661, strażnik wielki koronny od 1660 roku.

Był synem Jana Stanisława Jabłonowskiego (ok. 1600–1647), miecznika koronnego, i Anny Ostroróg, córki wojewody, mówcy i pisarza, Jana Ostroroga. Karierę wojskową rozpoczął w 1655 prowadząc walki z Rosją i Kozakami. W 1657 brał udział w wojnie z Jerzym II Rakoczym. Później odznaczył się w czasie wojny szwedzkiej (1656), walcząc pod dowództwem Stefana Czarnieckiego. W 1659 walczył na Ukrainie pod rozkazami Stanisława "Rewery" Potockiego oraz Jerzego Sebastiana Lubomirskiego. W 1660 został strażnikiem wielkim koronnym, a w 1661 oboźnym wielkim koronnym. Od 1664 wojewoda ruski, w latach późniejszych walczył z Turkami i Tatarami pod wodzą Jana Sobieskiego. Wziął udział w wojnie polsko-kozacko-tatarskiej 1666-1671, gdzie już wtedy Sobieski powierzał mu dowództwo nad częścią swych sił, jak w bitwach pod Podhajcami czy pod Kalnikiem.

Po abdykacji Jana II Kazimierza w 1668 roku, popierał do polskiej korony kandydaturę francuskiego księcia Wielkiego Kondeusza.
W roku 1673 poprowadził szarżę polskiej husarii pod Chocimiem, w 1674 blokował garnizon turecki w Kamieńcu Podolskim, w 1675 bronił przed Turkami Złoczowa, w 1676 dowodził częścią armii polskiej pod Żurawnem. W bitwie pod Wiedniem w 1683 dowodził prawym skrzydłem. Dowodził także częścią armii pod Parkanami. Walczył na Bukowinie i Multanach.

Podczas elekcji w 1673 zażarty zwolennik Jana Sobieskiego, przyczynił się do jego wyboru na króla. W roku 1676 został hetmanem polnym koronnym i odtąd trwał na straży południowo-wschodnich kresów Rzeczypospolitej. W 1683 sejm przyznał mu buławę hetmana wielkiego koronnego. Wcześniej jednak, bo już w 1681 wszedł czynnie w ówczesne życie polityczne, intrygując przeciw królowi Janowi III. Z tego powodu popadł z królem w zatarg, a wzajemnych niechęci nie zdołała zatrzeć nawet odsiecz wiedeńska, w której Jabłonowski wybitnie się odznaczył. W latach następnych brał udział we wszystkich walkach na rubieżach południowo-wschodnich. W 1684 wyprawiał się na Kamieniec Podolski, w 1685 dowodził nieudaną wyprawą na Bukowinę, w 1686 brał udział w wyprawie na Wołoszczyznę. W 1692 został kasztelanem krakowskim. W tym samym roku bez powodzenia oblegał Kamieniec Podolski. W 1694 wziął udział w bitwie pod Uścieczkiem z Tatarami oraz rozbił na drodze do Kamieńca Podolskiego konwój turecki. W 1695 wziął udział w rozgromieniu ostatniego najazdu Tatarów w bitwie pod Lwowem, za co Lwowianie uczcili hetmana pięknym pomnikiem. Na jego cześć jedną z głównych ulic Lwowa nazwano Wałami Hetmańskimi. Po śmierci króla Jana III Sobieskiego (1696) był kandydatem do ręki królowej i korony. W 1697 roku podpisał elekcję Augusta II

W roku 1699 odebrał z rąk tureckich twierdzę kamieniecką, straconą za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego.

W swoim długim życiu odznaczył się dużą ofiarnością, przede wszystkim jako wojownik, który na potrzeby wojny i wojska nie szczędził własnych, nieraz bardzo dużych sum pieniężnych, przez co cieszył się dużym powodzeniem.

Jego synem był Jan Stanisław Jabłonowski, a jego córka Anna, która wyszła za Rafała Leszczyńskiego, była matką króla Stanisława Leszczyńskiego.

12 lutego 2013 sekretarz stanu Czesław Mroczek działając z upoważnienia Ministra Obrony Narodowej nadał 3 Regionalnej Bazie Logistycznej w Krakowie imię patrona - Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Jana Jabłonowskiego
. Stanisław Jan Jabłonowski (1634-1702) hetman wielki koronny, kasztelan krakowski. W latach „potopu” szwedzkiego dochował wierności królowi Janowi Kazimierzowi, zdobywał doświadczenie wojskowe pod komendą Stefana Czarnieckiego, w r. 1658 podczas wyprawy do Jutlandii został ciężko ranny. Królowa Ludwika Maria objęła go swoją protekcją dla związania go z planami elekcji vivente rege. Wspólna działalność w stronnictwie królowej zbliżyła go do Jana Sobieskiego, wspierał go też podczas walk politycznych za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego, a w r. 1673 wraz z hetmanem wziął udział w bitwie pod Chocimiem. Przyczynił się do jego wyboru na króla w r. 1674. Popierał profrancuską politykę króla, a kiedy Jan III zaczął skłaniać się ku Austrii, Jabłonowski pozostał przy swojej opcji politycznej, co doprowadziło do rozdźwięków z dworem. Mimo to król mianował go w r. 1683 hetmanem wielkim koronnym.

W bitwie pod Wiedniem dowodził prawym skrzydłem wojska polskiego. W następnych latach ciężar dowództwa w wyprawach przeciw Turcji i Tatarom przechodził z barków królewskich na hetmana wielkiego. Popularny wśród wojska, wykładał wielkie sumy na wyprawy wojenne, z własnych zasobów utrzymywał garnizony twierdz pogranicznych, na jego polecenie wybudowano m.in. Okopy św. Trójcy. Fortece te ochraniały także jego własne ogromne dobra, położone w województwie ruskim i na Pokuciu. Jeszcze za życia Jana III myślał o objęciu po nim tronu. W r. 1687, podczas choroby Jana III, królowa Maria Kazimiera dawała do zrozumienia, że owdowiawszy mogłaby poślubić hetmana. Po śmierci Sobieskiego w r. 1696 Jabłonowski poparł kandydaturę królewicza Jakuba, ale gdy większość szlachty na elekcji w r. 1697 opowiedziała się za ks. Franciszkiem Contim, przeszedł na stronę elektora saskiego Fryderyka Augusta. Przyczynił się do odzyskania przez Polskę niezniszczonego Kamieńca Podolskiego z rąk tureckich w r. 1699. U schyłku życia sprzeciwiał się planowanemu przez Augusta II udziałowi Rzeczpospolitej w wojnie ze Szwecją. Zmarł we Lwowie i tam został pochowany.

Poprzez ślub z Marią Anną Kazanowską, Jabłonowski znalazł się w stronnictwie dworskim. Jego los w tym epizodzie jest niezwykle podobny do drogi Jana Sobieskiego, z którym łączyły go więzy przyjaźni. Znakomicie uzupełniał swego bardziej utytułowanego kolegę. Odznaczył się pod Podhajcami (6 X 1667), gdzie dowodził polskim centrum. Swe umiejętności potwierdził w wyprawie na czambuły (1671) i bitwie chocimskiej, gdzie poprowadził szarżę husarii. Chciał detronizacji Michała Korybuta Wiśniowieckiego, a na polu elekcyjnym opowiedział się za Sobieskim, za co został nagrodzony hetmaństwem polnym. Walczył zawzięcie z Turcją i Tatarami, we wszystkich ważniejszych bataliach. Wziął jednak udział w spisku przeciwko Janowi III. Oskarżony na sejmie 1683 r. o zamiary zagarnięcia korony dla siebie, wyparł się wszelkich związków ze spiskiem. Pozwoliło mu to zapisać się chwalebnie pod Wiedniem i Parkanami, choć w tej drugiej bitwie nie ustrzegł się poważnych błędów, podobnie jak sam Sobieski. Jego talent nigdy nie rozwinął się w pełni, ponieważ Jabłonowski działał w cieniu wielkiego wodza, jakim był król. Okazał się dobrym dowódcą wykonującym powierzone zadania. Jako samodzielny wódz już nie miał tylu możliwości, by zademonstrować swój talent. Okazał się za to świetnym organizatorem i reformatorem armii. Dbał o to, aby słabe chorągwie łączyć w silniejsze skwadrony. Dążył do ujednolicenia uzbrojenia i wprowadzał nowinki, jak chociażby bagnet do karabinu piechura. Usprawnił działania urzędu hetmańskiego. W przeciwieństwie do króla, nie chciał ofensywnie działać w Mołdawii, a jedynie skupić się na odebraniu Kamieńca Podolskiego. Wobec niechęci ordy do bitew, próbował przeciwstawić się najazdom tatarskim poprzez rozrzucenie na dużych obszarach wojsk koronnych. Zdawał sobiesprawę z regresu polskiej wojskowości i pogłębiającego się kryzysu państwa, toteż był przeciwny wojennym planom nowego króla Augusta II. Przez Turków i Tatarów, zwany był „lwowskim hetmanem”, ponieważ to miasto było jego ulubioną kwaterą, z której kierował obroną kraju.

Wikipedia

MAIL: PRUS@PRUSOWIE.PL

Początek Strony