<< Pruskie Rody Potomkowie home

Napiórkowscy szlachta ziemi Różan            

Początkowo Polska a potem Zakon Krzyżacki byli najbardziej zajadłymi wrogami Prusów. Różnica pomiędzy nimi polegała tylko na tym, że Polacy w pewnym momencie widząc utratę swoich poprzednich wpływów i de facto utratę możliwości skorzystania na podboju Prus zaczęli przyjmować uchodżców pruskich spod jarzma krzyżackiego na swoich ziemiach.
Pierwszymi, choć nie z własnej woli, osadnikami byli Prusowie brani w niewolę przez rycerstwo polskie podczas zbrojnych wypadów książąt piastowskich na ziemie pruskie.
Sens takich zbrojnych napadów był nader prozaiczny i nie chodziło tu wcale ani o misje chrystianizacyjna ani cywilizacyjna. Powodem było sprowadzanie na ziemie polskie niewolniczej, darmowej siły roboczej do pracy na roli lub przy karczowaniu puszcz.
W pewnym momencie istniało na Mazowszu nawet ponad sto wsi służebnych blisko granicy Prus. Te nie ludzkie najazdy i niszczenie ziem pruskich spowodowały wyludnienie się tamtych terenów i ucieczki ludności pruskkiej w głąb ich terytoriów, aby dalej od granic z Mazowszem.
Przemoc ze strony Polski wobec ludności pruskiej nie pozostała bezkarna a Prusowie zaczęli również brać odwet na Polakach.
Prusowie zaczęli w tym konflikcie być górą a na pewnym etapie historii ich oddziały potrafiły nawet oblegać Płock.
Rycerstwo polskie zaczynało być w tym konflikcie stroną przegrywającą a zapewnienie bezpieczeństwa granic stawało się coraz trudniejsze.
Piastowscy książęta mazowieccy zaczęli szukać pomocy w konflikcie z Prusami i Jaćwingami i postanowili sprowadzić rycerzy krzyżackich.
Dawało to Polsce po nadaniu przez papieża walce z Prusami rangi krucjaty, możliwość uniknięcia udziału w kosztownych wyprawach krzyżowych przeciwko Islamowi i zdobywanie konkretnych korzyści oraz splendoru prowadzenia wojny przeciwko poganom, na miejscu.
Polska więc ramię w ramie z krzyżakami rozpoczęła eksterminacje Prus.
Polacy brali czynny udział przy podboju Ziemi Chełmińskiej i Pomezanii.
Jednego Polacy jednak nie przewidzieli...Nie wzięli pod uwagę faktu, że Zakon Krzyżacki nigdy nie zechce dobrowolnie oddać lub choćby podzielić się zdobyczą tych terenów.
Zakon Krzyżacki w ciągu zaledwie 90 lat utworzył największą i najnowocześniejszą w ówczesnym świecie sieć zamków i fortec nie dając Polsce w zamian za pomoc w eksterminacji Prus i dopuszczenie ich na te tereny zupełnie nic.
Mało tego, roszczenia Krzyżaków zaczęły sięgać nawet ziem rdzennie polskich i stały się o wiele większym zagrożeniem dla państwa polskiego niż konflikty z ludami pruskimi.
Nieludzki terror i bezwzględna eksterminacja ze strony Krzyżakow powodują masowy exodus Prusów a powstania pruskie i ich zdławienie powiększają fale uchodżców.
Krzyżacy dość szybko zorientowali się, że polityka terroru działa również przeciwko nim a pozostanie na zniszczonej ogniem i mieczem i pozbawionej ludności ziemi spowoduje upadek ich nowego państwa. Rozpoczęli więc próby dogadania się z ludnością pruską szukając poparcia wśród nobili i przywódców Prusów.
Niestety udało im się zatrzymać głównie tylko prostą ludność a klasie przywódczej ludu Prusów rola niewolników nie odpowiadała. Nobile pruscy zaczęli więc szukać dla siebie nowego miejsca miarę blisko ich ojczyzny a jednocześnie bezpiecznego przed zemstą zakonu. Mazowsze było tu miejscem wręcz idealnym tym bardziej, że Książęta Mazowieccy i Korona zaczęli wreszcie rozumieć potrzebę współdziałania z Prusami.
Obizor i jego syn Windyka to, którzy osiedlili się na Mazowszu byli jednymi z pierwszych pruskich nobilów w Polsce. Prawdopodobnie przybyli z grodu Windyki koło Iławy i założyli Windyki w okolicach Mławy. Dowodem na to jest pojawienie się w dokumentach archiwalnych imion Obizora i Windyki w rodach pruskich zasiedziałych w Windykach, Grzybowie i Wieczfni. Za oddanie polskiemu księciu i ze względu na swą pozycję wśród Prusów otrzymał przywilej dla siebie i swych synów Windyka i Letauda. Synowie Windyka osiedlają się dalej. Santor i Thulokoita osiedlają się w Ziemi Łomżyńskiej, Ziemi Różańskiej i Wiskiej, a pozostali osiedlają się niedaleko Wyszogrodu i Ziemiach Czerskiej i Rawskiej (Słubica).
W latach 1262 - 70 gdy po śmierci Siemowita I, regentką Mazowsza jest wdowa po nim księżna Perejesława, nobile pruscy wraz z rodzinami, poddanymi i dobytkiem masowo uciekają z ziem pruskich, opanowywanych przez Krzyżaków, na sąsiednie Mazowsze (Księstwo Mazowieckie). Tu przyjmują chrzest, składają hołd władzy książęcej, otrzymują do zagospodarowania działy ziemi z obowiązkiem służby wojskowej na ustalonych wcześniej warunkach, i zasilają szeregi rycerstwa mazowieckiego.
Prusowie otrzymali tu olbrzymie nadania. Miejsca te były na tyle oddalone od granicy Mazowsza z państwem zakonnym, że zapewniało to niezbędne bezpieczeństwo przed zemstą Krzyżaków.
Osadnicy ci objęci wspólnym prawem i przywilejem książęcym utworzą heraldyczny ród Prusów.
Część 1 NAPIÓRKOWSCY początki rodu
Po raz pierwszy spotykamy się z przedstawicielami rodu Prusów w przywileju z 1345 roku, który pozwala na przeniesienie początku rodu, lub rodziny w nim występującej, na połowę XIII w.
Pierwsze wiadomości o rozsiedleniu rodu czerpać możemy dopiero z dokumentu , pochodzącego z roku 1363.
Dokument ten wydany został przez sąd królewski Kazimierza Wielkiego w Płocku dla Stanisława i Miłosława Napierkowiców (synów nobila pruskiego o nazwisku Napirkow) i bratanków Pawła, Jakuba, Swięcha i Adama z Łowczewa.
Świadczą o tym również póżniejsze zapisy w Mazowieckiej Metryce Książęcej z księstwa Siemowita III Trojdenowica : „Prusowie z Łowczewa : Stanisław i Miłosław Napierkowice z bratankami Pawłem, Jakubem, Swietosławem i Adamem.“
O rodzie tym wspominają również Kroniki i Rejestry Krzyżackie Cod. dipl. Warmiensis I, nr 59, s. 105; w r. 1282 Naperganus Pruthenus. Trautmann R., o. c. s. 66, określajac jako - „Naperke, Napirgaw, Napyrke, Nepirgawe“ Gerullis G., o. c. s. 105.
Ród ten jest w Rejestrach Krzyżackich również nazywany Neipirkoff (pis.niemiecka) lub Napirkoff a jako miejsce ich pochodzenia podana jest wieś również o nazwie Neipirkoff w powiecie jansborskim /Regierungsbezirk Marienwerder. Według Kronik Krzyżackich wieś ta istniała jeszcze do roku 1480.
Wspomniani wyżej Napierkowice to synowie Neipirkoffa lub Napirkowa. Osoba ta wymieniana jest również w rejestrach polskich jako Napierka lub Napiora jednak nie ma tu żadnych wątpliwości, że chodzi tu o tą samą postać. Potwierdza to Jadwiga Chwalibińska w swojej pracy „Ród Prusów w wiekach średnich“ :
“...Imię ojca (Napierko,Napiora ) będzie tu wskaźnikiem (...) przynależności rodowej synów. Tematowo wiąże się ono bowiem znowu z językiem pruskim. Występuje ono jako imię u starych Prusów, nadto odkryć je możemy w źródłosłowie nazw miejscowych pruskich." Pojawia się też, aczkolwiek rzadko, i w Polsce, używane czy to jako przydomek, czy jako nazwa wsi często w formie zdrobniałej. W latach 1347 -1350 świadkuje (Prusom) w dokumentach cześnik Maciej Piórko v. Pirko, ojciec Stanisława, podkomorzego warszawskiego z r. 1350, który będzie bez wątpienia identyczny z owym Stanisławem z r. 1363. ...“

Napierkowicze zasiedlili póżniej ziemię różańską zakładając w niej tzw. Okolice Szlachecką o nazwie Napiórki złożoną z kilku wsi o nazwach : Butne, Ciężkie, Gardziołki, Kmotry i Ładne. Od imienia swojego protoplasty przyjęli nazwisko Napierkowskich/Napiórkowskich. Zgodnie z opinią heraldyków od ich nazwiska pochodzi również herb i zawołanie Napora.
Jadwiga Chwalibińska pisze : „...Imię owego Napierki czy Napióry (Napirkowa)jest jeszcze i z innego względu ciekawym. Znalazło się ono w szeregu proklam rodu. Zjawia się w źródłach wprawdzie raz tylko w r. 1415 w ziemi rawskiej, w formie "Napora", łatwo więc wywnioskować, że pochodzi od imienia Napierki i wiąże się z rodziną z r. 1363. Jest to proklama typu osobowego, biorąca temat od imienia założyciela jednej z gałęzi rodowych. Należała do herbu, który przedstawiał podkowę, a nad nią znak półtora krzyża, a który odnoszono (...)do rodu Prusów.
Dokument z 1363 r. nazywa Łowczewskich bratankami Napierkowiczów. Należy więc przyjąć, że ów Piórko czy Pirko z 1347 r. miał prócz Stanisława i Miłosława jeszcze jednego syna, ojca owych braci z Łowczewa...“

Herb Napora (zawołanie Napora) poprzednik herbu Prus III

Ich zaś bratankowie przyjęli póżniej od nazwy nadania w Łowczewie nazwisko Łowczewski. Do tej gałęzi rodu rodu należeli. Mącimir z r. 1365 dziedzic Łowczewa, posiadał nadto dwie wsie Czyssek i Mirzonowo. Synem jego był Henryk, któremu książę Jan zezwolił w r. 1390 na przeniesienie tych wsi na prawo niemieckie. Wojciech i Mącimir, wnukowie Mącimira z r. 1365 kupili w r. 1422 wieś Leśny Młyn w pow. czerskim od Mikołaja Kota z Magnuszewa i zaczynają się pisać „z Leśnego Młyna“. Mącimir, który sprzedał swój dział w Leśnym Młynie w r. 1425, miał również część w Oborulach, dziś zaginionych. Wojciech kupił część łanów w Zakrzewie od Jana z Miro-wic. Należała do nich również Wólka Żerzeńska, gdzie część kupił Mącimir w r. 1431 od Schuchny, córki Miczka, Mścisława i Wawrzyńca braci, synów Jana z Szyrna. Mącimir zmarły około r. 1460, pozostawił potomstwo, a to trzech synów, Stanisława, Macieja i Bernarda, właścicieli Łowczewa, Wólki Żerzeńskiej, Mirowic i Leśnego Młyna. Synami Wojciecha byli Jan v. Janusz i Mikołaj. Jan sprawował w latach 1466-70 godność chorążego czerskiego, 1470.-1472 starosty i sędziego czerskiego.
W r. 1468 otrzymał on prawo niemieckie dla Mirowic i Leśnego Młyna.

Okolica Różana, w której osiedlili sie Napierkowicze (pózniejsi Napiorkowscy) byla silnie zasiedlona przez Prusów. Posiadali ziemie w Załężu, Ponikwie, Bełdykach, Czerniu i Łasi, Wśród parokrotnie występujących w źródłach współwłaścicieli znajdujemy równiez Prusow.

Wracając jednak do tematu... Wszyscy wyżej wymienieni Napiórkowicze i ich świadkowie przybyli 9 stycznia roku 1363 przed sąd królewski Kazimierza Wielkiego w Płocku z całym pocztem rycerzy będących w prostej linii potomkami owych trzech książąt pruskich, którzy jako pierwsi pruscy nobile osiedlili się na ziemiach polskich. Stanowili oni wtedy najznamienitsze pruskie rody na Mazowszu. Rycerze ci zaświadczyli, ze Napierkowicze i bracia z Łowczewa należą do stanu rycerskiego, wiec przysługują im wszelkie prawa i wolności związane z tym stanem. 9 stycznia 1363 r. w Płocku odbyło się posiedzenie sądowe z udziałem sędziego i podsędka ziemi płockiej, któremu przewodniczył jednak ówczesny wojewoda i zarazem starosta płocki Dadzbog z rodu Junoszów, a wśród asesorów znaleźli się inni czołowi dygnitarze Mazowsza płockiego, wchodzącego wraz z ziemią zakroczymską i ziemią wiską na prawym brzegu Narwi w skład Korony w wyniku porozumienia króla Kazimierza Wielkiego z książętami mazowieckimi Siemowitem III i Kazimierzem Trojdenowicami. Był to zatem sąd drugiej instancji dla księstwa płockiego jako terytorium koronnego, działający z ramienia króla w stolicy księstwa, który miał za zadanie rozstrzygnąć sprawę uprawnień rycerskich posiadaczy Łowczewa (dziś Łuszczew), położonego według danych późniejszych na granicy ziem ciechanowskiej i zakroczymskiej. Pozwani przedstawili pięciu przedstawicieli rodu Prusów, których świadectwo sąd przyjął za miarodajne i na tym oparł swe orzeczenie. Wszyscy świadkowie musieli należeć do rycerstwa mającego swoich poddanych, zdolnego do stawania na wyprawę wojenną konno i z kopią w ręku, któremu w pierwszych zachowanych księgach ziemskich i w metryce książęcej przysługiwał tytuł dominus w odróżnieniu od drobnego rycerstwa zdolnego do służby wojskowej w znacznie skromniejszym wymiarze. Takimi byli pozwani Prusowie z Łowczewa, którzy starali się jednak utrzymać swe uprawnienia sądowe odziedziczone po przodkach odwołując się do starszyzny rodowej w księstwie płockim.

Dokument z 1363 roku potwierdza prawa rycerskie występujących w nim rycerzy. Rycerzami świadkami dla Napierkowicow byli: Falisław ze Słubic, Abraham z Gałek, Chrzczon z Nakwasina, Piotr z Miszewa i Piotr z Żochowa. Wszystkie te miejscowości należą do rodu Prusów, a nazwę jednej z tych miejscowości, Słubice, odnajdujemy w szeregu proklam rodowych. Wieś ta jest gniazdem rodziny Słubickich h. Prus I. (zr. J.Chwalibińska)

Jako przedstawiciel tej rodziny występuje Falisław a szczególne znaczenie należy przypisać faktowi, że Falisław ze Słubicy został wymieniony już na pierwszym miejscu owego grona świadków, czyli faktycznej starszyzny rodowej Prusów dawnego księstwa płockiego czasów Wańka i jego syna Bolesława, kiedy ziemia gostynińska wchodziła jeszcze w skład książęcej dzielnicy ze stolicą w Płocku. Obserwacja ta łączy się z faktem, że włość słubicka przekraczała wielkością wszystkie pozostałe ośrodki starszyzny rodowej Prusów księstwa płockiego łącznie (Gałki, Nakwasin, Miszewo Prusów i Żochowo), a ponadto, że w składzie tej starszyzny zabrakło Prusów z Blichowa w ziemi płockiej, którzy byli już notowani niżej od Prusów z Miszewa w szeregach rycerstwa ziemi płockiej. Falisław musiał być więc posiadaczem jeśli nie całości, to przynajmniej znacznej części owej obszernej włości.

Syn jego Maciej ma w r. 1381 wójtostwo w Jamnie. Spokrewnieni z nim byli, Windyka i brat jego Jakusz, świadczący w wywodzie szlachectwa Dominika z Świerczyna w r. 1407. Ze Słubic pochodzi też Jan, wójt w Topolnie w r. 1457.W XVI w. noszą Słubice nazwę Słubice-Mayno i pochodzi od imienia pruskiego Maynot.. Potomków tego nieznanego Maynota spotykamy w pobliskim Studzieńcu. Są to Wojciech Mayno, Jan Mayno Gmera i Wojciech Mayno Gmera. Przyszli tu prawdopodobnie ze Słubic, gdzie w tym czasie znowu spotykamy ich jako właścicieli. Studzieńskich h. Prus I. Rodzinę Słubickich h. Prus odnajdujemy też w ziemi wiskiej, dokąd wywędrowali z centralnego Mazowsza, w wyniku akcji kolonizacyjnej książąt mazowieckich. W latach 1453-70 dziedziczył tu Mikołaj I Słubica, starosta i sędzia ziemski wiski, wójt w Bronowie.Jako wiano po ślubie z Dorotą, córką Piotra Szorca wziął wieś Olszyny, leżącą w sąsiedztwie i zaczął się pisać z Olszyn. Zostawił dzieci: Piotra, ożenionego z Dorotą z Cieciorek (1476-85), Sławka, Jana, ożenionego z Dorotą, (1476-1520), Katarzynę i Annę, którzy w 1476 r. odstąpili od swego prawa pruskiego. Poniżej zestawiamy genealogię Słubiców z pow. wiskiego, którzy prócz wspomnianych już Olszyn mieli działy i w sąsiednich Zawadach.

„G a ł k i." Synem Abrahama z r. świadkujacego Napiorkowiczom w roku 1363 był Andrzej v. Onacz (1414-48). Poniżej zestawiona na. podstawie przekazów źródłowych genealogia rodziny Onasza:

Onacz i jego rodzina posiadali ziemie w leżących w pobliżu siebie Gałkach, Arciszewie, Węgrzynowie, Woli Gałeckiej, Niździnie. Brodach i Duplicach. W bliskim pokrewieństwie do rodziny Onacza pozostawał Andrzej, alias Onasch chorąży wyszogrodzki, (1423- 1432)współwłaściciel Chylina i Grodów , gdzie część w 1428 r.. odprzedał Onaczowi Gałeckiemu. Pozostawił córki Annę i Katarzynę. Anna została spłacona przez synów Onasza z pretensji jakie posiada do Onaczowej dziedziny. Do rodu Prusów należeli nadto w Gałkach Mateusz Biedrzych (1497-1515). Mikołaj Wieczorek z braćmi Pawłem i Filipem (1491-1496) i Stanisław syn Pawła (1490).
Nakwasin jest gniazdem rodziny Nakwaskich h. Prus l.
W latach 1405--1425 dziedziczył tu Adam. możliwe że wnuk Chrzczona z r. 1363. który świadczył w wywodzie szlachectwa Stanisława z Chrzczonowa jako h. Prus v. Słubica. Bratem jego był Budek I (1424-1440). starosta wyszogrodzki. Należały do niego części w Liwinie. które w r. 1428 wykupił od Mikołaja z Szarzyna i wieś Chlebowo. W r. 1429 uzyskał on zwolnienie włościan w swych wsiach od ciężarów prawa książęcego. Fakt ten zanotowany został w księgach kancelaryjnych jako "ius Nakwasino". Znane jest potomstwo Budka. a mianowicie synowie Jan i Mikołaj i córka Katarzyna. Bracia otrzymali w r. 1452 od Anny, córki Adama z Nakwasiną prawa do jej działu. Jan, chorąży w r. 1474. a sędzia wyszogrodzki w 1475--1476. odpowiadał na rokach ziemskich, zrzekłszy się swego prawa pruskiego. Synem jego był Budek II, uczeń akademii krakowskiej w r. 1477. właściciel Pawłowa, Lechowca i wsi (nie wymienionych imiennie) w pow. szreńskim. Odstąpił on w r. 1495 od swego prawa pruskiego. Schemat genealogiczny pierwszych przedstawicieli rodziny Nakwaskich h. P r u s II przedstawia się więc w ten sposób:

Miszewo. Na nazwę tę składało się sześć osad leżących w sąsiedztwie w pow. Płockim.Byly to Miszewo-Murowane, M.-Śledziowe czyli Strzałkowskie, M.-Stefany, M.-Garwackie, M.- Cztanowo i M.-św. Wincentego, czyli późniejsza wieś parafialna Święcieniec.
Członków rodu Prusów spotyka się w dwóch z tych osad, a to w M.-Śledziowym zwanym też M.-Prutenorum i M.Stefany.
Poza Piotrem z r. 1363 spotykamy tu dwie grupy osób, a to rodzinę Marcina zwanego "ŚIecz" i rodzinę Stefana. Do której z nich należał Obizor z Miszewa h. Prus, świadczący w r. 1427 w wywodzie szlachectwa Wojciecha z Niedziałek nie wiemy.W latach 1431-1487 dziedziczył w Miszewie-Stefanach Stefan zwany Goły, właściciel Szczytna, Białyszewa i Mochów, (dwie ostat nie w pow. sierpeckim). Posiadał on nadto wójtostwo dziedziczne we wsi biskupiej Chotkowie. Był w latach 1458-1463 podstolim płockim, w r. 1465 stolnikiem, 1466-1485 kasztelanem płockim.
Miał synów Stefana II (1497-1526), Stanisława (1530) i Pawła (1483-1508). Stefan II i Paweł podpisywali się też Płoccy.Stefan II posiadał dział w Miszewie, Szczytnie i Białyszewie. Zostawił synów Stanisława II, kleryka i notariusza konsystorza w Płocku, oraz Bogusława i Andrzeja właścicieli Białyszewa, którzy dają początek bocznej gałęzi Miszewskich, Białyszewskim. Syn tego ostatniego, Jan, pisał się w 1543 r. Miszewskim, a Bogusz i Andrzej dziedziczyli na Białyszewie, gdzie w r. 1553 spotykamy wdowę po Andrzeju Agnieszkę, w r. 1587 wdowę po Bogusławie i synów Jana i Stefana jako cząstkowych właścicieli Białyszewa. Drugi syn Stefana I Paweł (1483-1508), otrzymał po ojcu wieś Szczytno i dał początek rodzinie Szczycieńskich. Córka jego Anna (1530), żona Hieronima Nakwaskiego cześnika wyszogrodzkiego, procesowała się ze stryjem swym Stanisławem II o wykupno dóbr Szczytno, Miszewo i Sulikowo. Syn Pawła Andrzej Szczycieński v. Płocki (1516-1532), łożniczy dworukrólowej Bony, posiadał Szczytno i Mochowo. W Miszewie-Śledziowym, zwanym też M.-Prutenorum, spotykamy w XV w. rodzinę Marcina Śledzia. Sam Marcin, starosta i podstoli, żyje w latach 1439-1472. Synem jego był Mikołaj SIedź (1497-1508), ożeniony z Elżbietą, która w 1509 r. zjawia się z synem swym Maciejem, właścicielem Miszewa-Sledziowego.

Żochow,Falęcin, Falęcinek, były gniazdem rodziny Żochowskich i Falęckich h. Prus.. o Oprócz wspomnianego już w r. 1363 Piotra siedzą tu z początkiem XV w. Paweł, Traput, Marcin, możliwie że synowie Piotra. Synem Traputa był Stefan, synem Marcina Piotr II, a prawdopodobnie i Swięch. Stefan i Marcin procesowali się z swym stryjem o młyn i część gruntu w Falęcinie. Około r. 1408 nastąpił podział majątku między braci i Swięch zaczyna się pisać z Falęcina, a Piotr z Żochowa. Synowie Swięcha v. Swiętosława z pierwszego małżeństwa Rukała i Mikołaj, w r. 1425 ponownie przeprowadzili podział swych majętności.W Żochowie dziedziczyli współcześnie Wojciech Rukała, podsędek ziemi płońskiej w latach 1404-1405 i syn jego Mikołaj Rukalicz. W roku 1475 zjawiają się jako cząstkowi właściciele w Żochowie Włost, a w Falęcinie Piotr III, świadczący w wywodzie szlachectwa swego współrodowca Piotra Falęckiego.
Jakiś nieznany bliżej Piotr z Falęcina odstąpił też w 1484 r. od swego prawa pruskiego. u członków rodu Prusów spotyka się tu i w XVI w. Siedzieli tu w r. 1506 Mikołaj Rukalicz 45 a w r. 1576 Piotr, syn Andrzeja, woźny ziemi płockiej.46 W.1578 zapisani są jako właściciele Żochowa w rejestrach poborowych: Andrzej Sudwa, Stanisław Gnida, Piotr Orzest i Wawrzy- niec Orzypies.

Rycerze zaświadczający prawa rycerskie Napierkowiczów i ich bratanków (braci z Łowczewa) w roku 1363 byli jak widzimy reprezentantami rodu Prusów i protoplastami rodzin, które żyją w tych stronach jeszcze 150 lat póżniej. Twierdzili oni, że są i byli bez wątpienia w prostej linii potomkami trzech książąt pruskich, którzy jako pierwsi osiedlili się na Mazowszu.
Odbiorcy dokumentu, Napierkowice wylegitymowali się ze szlachectwa, nie tylko za pomocą świadectwa współrodowców. Przynieśli również ze sobą przywilej rodowy z roku 1345. Świadczą o tym słowa tekstu dokumentu z r. 1363, który mówi, że odbiorcy "demonstraverunt... se habere ius militare".
Jest to jedyny odnotowany w historii fakt aby najwyższa starszyzna, elita Prusów w całości stawiła się aby świadczyć jakiemuś rodowi.
Zastanowić się należy więc nad wyjątkową pozycją Napierkowiczów wśród Prusów jeśli sytuacja taka była możliwa.

Część 2 NAPIÓRKOWSCY okres po zasiedlaniu w Ziemi Różańskiej.

Ziemia Różańska, położona na północnym Mazowszu, znajdowała się pomiędzy Ziemiami Ciechanowską a Łomżyńską. Obejmowała ona obszar 922 km2. Od XIV wieku aż po 1793 rok w jej skład wchodziły dwa powiaty różański i makowski, których stolicami były starożytne grody książęce (potem królewskie): Różan i Maków. Ziemia Różańska obejmowała swym obszarem parafie: Gąsewo, Maków, Nowa Wieś, Różan, Sieluń, Szelkowo, Szwelice oraz niewielkie skrawki parafii Karniewo, Lubiel, Ostrołęka, Podoś (Płoniawy), Pułtusk, Węgrzynowo i Zambski. Szlachta Ziemi Różańskiej składał się głównie ze szlachty zagrodowej. Ziemia różańska była bardzo silnie zasiedlona przez Prusów. Posiadali ziemie w Załężu, Ponikwie, Bełdykach, Czerniu i Łasi. Wśród parokrotnie występujących w źródłach współwłaścicieli znajdujemy również Prusow. Napierkowicze zasiedlili ziemię różańską zakładając w niej tzw. Okolice Szlachecką o nazwie Napiórki złożoną z kilku wsi o nazwach: Butne, Ciężkie, Gardziołki, Kmotry i Ładne. Od imienia swojego protoplasty przyjęli nazwisko Napierkowskich/Napiórkowskich. Zaczęli się również pieczętować herbem Prus III, który jest nową i szerszą w sensie używających go rodów, formą herbu Napora. Herb Prus III wyparł wtedy Naporę z użytku.

Herb Prus III ,którego cześcią jest dawny herb Napora

Legenda herbowa Prus III: “…że tego książęcia (jednego z tych, którzy z Prus do Polski przyszli, i wiarę chrześcijańską przyjęli, jako się mówiło pod herbem Prus 1mo, który wziął Maslausa jedynaczkę córkę, syn Prus 2do, gdy sobie zaślubił wielkiej fortuny dziedziczkę herbu Pobóg, znowu w ten kształt, jako się dopiero mówiło, swój herb wykształtował, podkowy połowę do niego przydawszy, gdy potem jego potomkowi, mężnie sobie na wojnie poczynającemu, Sobor mu imię było, nogę odcięto, Boleslaw książe Polski złotą mu w nagrodę przysłał, a na hełmie, już nie rękę, ale nogę zbrojną, na pamiątkę dzielności jego, nosić pozwolił; drudzy rozumieją, że gdy znowu, któryś z tego domu, pojął pannę herbu Złotogoleńczyk, ten herb dla niej na hełm wyniósł..“
Niektórzy z heraldyków twierdzą, że Herb Prus III jest połączeniem herbów Prus II i Pobóg, jednak najprawdopodobniej jest to połączenie dwóch herbów pruskich Wagi i Napory. Herb Napora w rzeczywistości to połączenie herbów Prus i Pobóg. Uważa się, że zawołanie Napora jest właściwym zawołaniem Prusa III. Ustalił się jednak zwyczaj zawołania Prusa III również jako Nagody i stąd legenda, a rodziny mające i wołające się Napora wzięły sobie za herb Prusa III. W herbie Prus III widać łączność wszystkich odmian herbu Prus, zaś legenda świadczy o łączności z rodem Windyka. Tu jest problem klejnotu herbu, jak już wspomniano zazwyczaj klejnot jest odwzorowaniem starego, „znoszonego” herbu, jednak klejnot może być symbolem połączenia z rodem Złotogoleńczyków. Noga jest tu prawdopodobnie ukazana przez wzgląd na ranę odniesioną przez protoplastę rodu czyli Santora – Sobora syna Windyki lub jego potomka.

W Ziemi Różańskiej osiedliło się wielu Prusów. Znane są z przynależności do rodu Prusów następujące rody szlachty Ziemi Różańskiej:

nazwisko	oboczność	gniazdo	przysiółki	herb
Bełdycki		Bełdyki	Urbanki, Wylazłe	Prus III
Mroczkowski		Mroczki	Bliższe, Kawki, Rembiszewo	Prus III
Mrozowski		Mrozy		Prus III
Napiórkowski	Napierkowski	Napiórki	Butne, Ciężkie, Gardziołki, Kmotry, Ładne	Prus III
Rembiszewski		Mroczki-Rembiszewo		Prus
Strzemieczny		Strzemieczne	Franki, Hieronimy (Hieronimowięta), Klusy, Niemierze, Oleksy (Alexice), Sadykierz Smogorzewo, Sędki, Wiosny	Prus II
Załęski		Załęże	Biernaty, Duchniki, Eliasze, Gardki, Józwy, Ponikiewka, Rzezaki, Sędzięta, Tomki, Wielkie, Wypychy	Prus I

Napiórkowscy przejęli póżniej również wieś Bełdyki (gniazdo pruskiego rodu Bełdyckich).W Rejestrze własności Ziemi Różańskiej z roku 1781 Bełdyki należą już do Napiórkowskich.

Również wieś Gąsewo z przysiółkiem Rzechowo-Gac stała się własnością Napiórkowskich wspólnie z rodzinami Podoskich, Duczymińskich, Czarnowskich, Zaleskich, Głażewskich, Gutowskich, Załęskich, Olkowskich, Chełchowskich, Ruzieckich, Biedrzyckich, Stepnowskich, Dąbrowskich, Zabielskich, Nożewskich i Sokołowskich.

W położonej w sąsiędztwie Ziemi Sieluńskiej nabyli Napiórkowscy również wieś Chrzczonki i zasiedlili ją z rodzinami Białobrzeski, Gierwatowscy, Głażewski, Łasiewicki, Mroczkowski, Strzemięczny, Załęski (Rejestr Własności Ziemskiej z roku 1781 ).

W XIX wieku część rodu Napiórkowskich nabyła dobra w okolicach Rypina w Guberni Płockiej. Teodor Napiórkowski herbu Prus III nabył majątek ziemski Rogówko w okolicach Rypina. Figuruje w Rejestrze Posiadaczy Ziemskich Guberni Płockiej z roku 1909.

Na przełomie XVI i XVII wieku część rodu Napiórkowskich herbu Prus III osiadła w Ziemi Bełzskiej gdzie nabyła liczne dobra ziemskie i brała czynny udział w życiu regionu zapisując się chwalebnie w jego historii.

Tomasz Napiórkowski herbu Prus III w roku 1627 był posłem Ziemi Bełzkiej na Sejm.
W 1870 roku Antoni Napiórkowski herbu Prus III, prawnuk Tomasza Napiórkowskiego nabył od Władysława Piaseckiego duży majątek ziemski - Kierz. Powiększył on znacznie dobra – przed I wojną liczyły one 650 ha.

Antoni Napiórkowski zbudował gorzelnię, rozpoczął hodowlę owiec cienko wełnistych. Postawił nowy dwór drewniany w parku, którego ozdobą był piękny staw. Z udanego małżeństwa z Zofią z Nowickich miał 2 córki – Zofię i Marię. Starsza córka zachorowała na gruźlicę. Ojciec usiłował ratować zdrowie córki budując jej w pobliskim lesie dom letniskowy. Choroba okazała się silniejsza i Zofia zmarła w 1902 roku. Umierając przekazała ojcu życzenie, by w jej domu letniskowym urządził szkołę dla dzieci wiejskich. Z jego młodszą córką Marią ożenił się Józef Klarner – syn doktora Szymona Klarnera z Bełżyc. Józef Klarner ukończył studia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego i rozpoczął praktykę lekarską w pobliskim uzdrowisku Nałęczów. W 1917 roku zmarł Antoni Napiórkowski. Administrowaniem dobrze urządzonego i doskonale prosperującego majątku zajął się teraz dr Józef Klarner z żoną Marią.

Szkoła w Krzu powstała w domu letniskowym wybudowanym dla córki Antoniego Napiórkowskiego Zofii. Domek ten znajdował się w lesie. Ojciec chcąc spełnić ostatnie życzenie umierającej córki rozebrał dom i przeniósł go do Krza. W roku 1903 dla uczczenia pamięci córki utworzył ochronkę dla dzieci służby dworskiej. Ochronka istniała kilka lat, aż wreszcie po wielu staraniach i trudach uzyskano w roku 1908 pozwolenie utworzenia szkoły. Pozwolenie wydano w języku rosyjskim,w tłumaczeniu brzmi:

„Świadectwo

Okazicielowi niniejszego właścicielowi majątku Kierz, powiatu Lubelskiego p. Antoniemu Napiórkowskiemu pozwolono na zasadzie najwyższego rozporządzenia zatwierdzonego 18 stycznia 1841 roku według ustawy o prywatnych szkołach, domowych nauczycielach w Królestwie Polskim, prawo otworzyć i utrzymać w majątku Kierz dla dzieci służby, prywatną jednoklasową powszechną szkołę pod warunkiem zaangażowania dla wykładów w niej, mającą prawo (egzamina) osobę za zatwierdzeniem władzy szkolnej z ścisłem wypełnianiem fundatora szkoły i osoby wykładającej, wszystkich praw ustanowionych przez władze szkolne. Na zasadzie czego niniejsze świadectwo zostało wydane p. A. Napiórkowskiemu za odpowiednimi podpisami i pieczęciami Warszawskiego szkolnego okręgu.

Warszawa 27 lutego 1908 roku

Prezes Warszawskiego okręgu szkolnego – Bielajew

Sekretarz kanc. (podpis nieczytelny) Liczba świadectwa:
28976.”

Rodzina Napiórkowskich bardzo gorliwie opiekowała się szkołą. Wyjaśniano ludziom potrzebę nauki, zachęcano do posyłania dzieci do szkoły. Od początku istnienia szkoły uczęszczało do niej dużo dzieci, a nawet starsi korzystali z nauki. Antoni Napiórkowski starał się wyposażyć szkołę we wszystkie potrzebne przedmioty, zarówno sprzęt, jak też książki i zeszyty dla dzieci. Często bywał na lekcjach, sam urządzał odczyty, przedstawienia, gwiazdkę, choinkę w czasie których obdarowywał dzieci prezentami.

Napiórkowscy herbu Prus III posiadali również majątek Zozulińce Wielkie w Guberni Wołyńskiej. Majątek ten miał wielu właścicieli, m.in. także: Łukasiewiczów, Zaklickich, Zaleskich, Sapiehów.

Większość rodu Napiórkowskich herbu Prus III pozostała jednak w Ziemi Różańskiej i Makowskiej gdzie żyją do dnia dzisiejszego.

URZĘDY ZIEMSKIE I POLITYCZNE PEŁNIONE PRZEZ NAPIÓRKOWSKICH
Jan Napiórkowski herbu Prus III był poborcą w Ziemi Różańskiej w 1620 roku
Tomasz Napiórkowski herbu Prus III w Ziemi Bełzkiej był posłem na Sejm w roku 1627
Paweł Napiórkowski herbu Prus III był sędzią Wielickim

Zapis z Herbarza Kacpra Niesieckiego

Jan Napiórkowski herbu Prus III był Burgrabią Grodzkim w Ziemi Różańskiej (figuruje w Rejestrze Urzędów Ziemi Różańskiej z roku 1792)
Aleksander Napiórkowski ur. 20 listopada 1890 w majątku Chrzczony w Ziemi Różańskiej , zm.18 sierpnia 1920 roku pod Ciechanowem był polskim politykiem, działaczem PPS posłem na Sejm Ustawodawczy w II RP.

UDZIAŁ NAPIÓRKOWSKICH W POWSTANIU STYCZNIOWYM 1863 ROKU
Również w walkach o odzyskanie niepodległości przez Polskę w okresie zaborów ród Napiórkowskich zapisał się również złotymi zgłoskami.

W walkach powstańczych brali udział :
Adolf Napiórkowski herbu Prus III , w randze podporucznika ( ur.1844)
Juliusz Napiórkowski, również podporucznik (ur.1842)
źródło: nad. Jerzy, za: Rocznik oficerski 1923, Oficerowie - weterani powstania styczniowego

Jan Napiórkowski herbu Prus III
Julian Napiórkowski herbu Prus III podporucznik został odznaczony Krzyżem Niepodległości z mieczami za udział w Powstaniu 1863
źródło: Lisowski Cz., Powstanie Styczniowe w Ziemi Dobrzyńskiej

Wojny Napoleońskie 1805 i 1809 :

Józef Napiórkowski herbu Prus III, syn Ignacego – Floryana i Joanny Kosińskiej, ur. 1783 r., kapitan pułku strzelców wojsk polskich, który odbył kampanie 1805 i 1809 r. przeciw Francyi, a wyszedłszy 1811 r. do dymisyi, został kontrolerem w komisyi rządowej wojny; z żony Franciszki Relickiej córki: Stefania, Aleksandra i synowie – Aleksander, Erazm, Juliusz i Józef.
Żródło:„ Rodzina. Herbarz szlachty polskiej ” Seweryn hr. Uruski, Adam Amilkar Kosiński, Aleksander Włodarski, Skład Główny Księgarnia Gebethnera i Wolffa.

I Wojna Swiatowa :
Aleksander Napiórkowski herbu Prus III ur. W Chrzczonach w Ziemi Różańskiej pod pseudonimem Kordian walczył w Pierwszej Kompanii Kadrowej brał udział m.in. w walkach o Kielce, w kampanii nad Styrem i Stochodem. Za udział napolu bitwy otrzymał prawo do noszenia odznaki „Za wierną służbę” przyznaną przez Józefa Piłsudskiego.

Feliks Napiórkowski herbu Prus III ur.30.05.1890 w Ziemi Różańskiej zm.15.10.1955 w Olsztynie. Jego żona Czesława z domu Ostaszewska herbu Ostoya . Brał udział w I wojnie światowej, przebywał w niemieckiej niewoli w Hamburgu. 30.09.1938 r. otrzymał brązowy medal "Za długoletnią służbę". Od 1934 do 1939 był prezesem Związku Zawodowego Robotników Przemysłu Odzieżowo-Konfekcyjnego. Spoczywa na ostrołęckim cmentarzu.

Wojna 1920 roku z bolszewikami :

                       
Aleksander Napiórkowski został odznaczony za walkę z bolszewikami
Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari,Krzyżem Niepodległości z Mieczami oraz Krzyżem Walecznych.
Za udział na polu bitwy otrzymał prawo do noszenia odznaki „Za wierną służbę” przyznaną przez Józefa Piłsudskiego.

Aleksander Napiórkowski herbu Prus III ur. 20 listopada 1890 w majątku Chrzczony w Ziemi Różańskiej , zginął w walkach z bolszewikami 18 sierpnia 1920 roku pod Ciechanowem – polski polityk, działacz PPS, poseł na Sejm Ustawodawczy w II RP. Podjął naukę w rosyjskim gimnazjum w Pułtusku. Jako trzecioklasista został usunięty z gimnazjum za udział w strajku szkolnym w 1905, którego celem była szkoła z polskim językiem wykładowym. Rodzice przenieśli go do Łomży, gdzie kontynuował naukę w Prywatnej Męskiej Szkole Handlowej. W tym czasie nawiązał współpracę z Polską Partią Socjalistyczną, prowadząc agitację wśród żołnierzy. Aresztowany za rozprowadzanie materiałów propagandowych. Powtórnie aresztowany za posiadanie broni, uwolniony dzięki staraniom ojca.W 1908 po ukończeniu szkoły podjął naukę na wydziale elektronicznym Politechniki w Liège(Belgia). Studia ukończył w roku 1914.Był organizatorem i pierwszym dowódcą Milicji Ludowej i uczestnikiem rozbrajania Niemców w listopadzie 1918 Był twórcą i przewodniczącym Tymczasowej Rady Robotniczej, a następnie od 1 grudnia 1918 do marca 1919 przewodniczącym Rady Delegatów Robotniczych .W czasie wyborów parlamentarnych w styczniu 1919 wybrany na posła do Sejmu Ustawodawczego.

Aleksander Napiórkowski

Wszedł w skład komisji administracji i komisji wojskowej .W czasie wojny polsko-bolszewickiej w połowie 1920 w czasie ofensywy Armii Czerwonej PPS współtworzył Rząd Obrony Narodowej i uczestniczył w obronie kraju. Napiórkowski 13 lipca 1920 wstąpił do Wojska Polskiego. W randze porucznika trafił najpierw do I Pułku Szwoleżerów, a potem do 108 Pułku Ułanów w VIII Brygadzie Jazdy.

Ciężko ranny 18 sierpnia 1920 podczas szarży szwadronu ułanów, którym dowodził na pozycje bolszewickie pod Ciechanowem. Zmarł tego samego dnia wskutek ran. Na wniosek Związku Polskich Posłów Socjalistycznych, Kancelaria Sejmu poszukiwała informacji o losach Napiórkowskiego. Wiadomość o śmierci dotarła do Sejmu 28 października 1920 Marszałek Sejmu Wojciech Trąmpczyński, otwierając posiedzenie w dniu 29 października 1920 poświęcił swe wystąpienie Napiórkowskiemu stwierdzając, zginął jak żył, w sumiennym spełnieniu obowiązku wobec Ojczyzny. Jego piękna karta życiowa nieodłącznie pozostanie związana z historią pierwszego Sejmu Polskiego.

Pośmiertnie awansowany do stopnia rotmistrza, odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari, Krzyżem Niepodległości oraz Krzyżem Walecznych.

Początkowo pochowany na cmentarzu w Modlinie, natomiast 12 listopada 1920 na wniosek PPS ekshumowany na Starym Cmentarz w Łodzi, gdzie ze zbiórki społecznej wystawiono mu interesujący nagrobek dłuta rzeźbiarza Władysława Czaplińskiego. Inskrypcja na grobie mówiąca o śmierci Napiórkowskiego broniąc Ojczyzny przed najazdem bolszewickim została zniszczona w 1950; w 2000 odtworzona staraniem Towarzystwa Opieki nad Stary Cmentarzem W Lodzi.

Nagrobek Aleksandra Napiórkowskiego, dłuta W.Czaplińskiego.
Nad nazwiskiem znajduje się rzeżba
przedstawiająca ginącego ułana na koniu będącego nawiązaniem do starożytnego herbu Prusów

II Wojna Światowa :
Dr.med.w.Tymoteusz Marian Napiórkowski Herbu Prus III ur.1895 zm.1960 lekarz szpitala w Toruniu przez cały okres okupacji ścigany przez Niemców.

Inż.inż.Napiórkowski i Miniewski latem 1938 roku skonstruowali nowe specjalne jarzmo i przyrządy celownicze do czołgu TKS. Po przeprowadzeniu niezbędnych prób nowy model czołgu TKS w styczniu 1939 roku został przyjęty na wyposażenie Wojska Polskiego.
Jerzy Napiórkowski biegle mowiący po niemiecku, prowadził Drogerię Firmy “Jan Beeger” w Warszawie przy ulicy Marszałkowskiej 59. Był on jednym z ważniejszych punktów kontaktowych Cichociemnych i AK w stolicy.
Jan Napiórkowski - student Wydziału Lekarskiego Tajnego Uniwersytetu Warszawskiego, jako medyk pracował w Szpitalu Wolskim przy ul. Płockiej 26. Członek oddziału "Bakcyl" (Sanitariat Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej) - III Obwód "Waligóra" (Wola) Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej - Szpital Wolski ul. Płocka 26. Wola 5 sierpnia 1944 r. po zajęciu Szpitala przez oddziały SS i zamordowaniu w gabinecie dyrektorskim: dyrektora prof. Józefa Mariana Piaseckiego, dr Janusza Zeylanda i ks. kapelana Kazimierza Ciecierskiego, został w grupie chorych, rannych oraz personelu medycznego Szpitala Wolskiego wyprowadzony na teren hal warsztatów naprawczych taboru kolejowego na Moczydle, skąd w grupach po 10-15 osób, mężczyźni byli wyprowadzani na róg ul. Górczewskiej i Zagłoby, i tam mordowani. Prowadzony na miejsce egzekucji ze studentem medycyny Ludwikiem Mikulskim podjął udaną próbę ucieczki. Ostrzeliwany wybiegł na ul. Zagłoby i ruszył biegiem w kierunku osiedla Koło, następnie na Ulrichów. Był jedną z trzech osób, które przeżyły masakrę 5 sierpnia 1944 r. Po wojnie jako świadek zeznawał przed Główną Komisją Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce. Jego relację z masakry 5.08.1944 r. dokonanej przez oddziały niemieckie na Woli umieszczono w książce "Szpital Dobrej Woli. Szpital Wolski 1939-1944", (wyd. "Czytelnik", Warszawa, 2004).

NAPIÓRKOWSKI v. NAPIERKOWSKI h. PUS III. Gniazdem tej rodziny jest wieś Napierki, w ziemi rożańskiej; jedna gałąż tego domu już w XV stuleciu przeniosła się do woj. bełskiego. Maciej podstarosta zambrowski, przełożony cęl mazowieckich 1587 miał syna Jacka. Andrzej syn Bartłomieja, 1578 r. Piotr, syn Wawrzyńca 1578 r. Szczepan otrzymał 1582 wójtostwo ostrołęckie. Stefan, syn Jana, dworzanin królewski 1594 r. Tomasz, syn Macieja,1596 r. Po Janie syn Baltazar otrzymał 1598 r. wójtostwo wsi Nowojeżów, w 1593 r. ustąpił części wsi Napiórki bratu Maciejowi, a w 1597 r. nabył sołectwo we wsi Konin; w 1598 r. był podstarostą bełskim.
Jan dziedzic Rośni 1605 r., poborca rożański 1620 roku, miał syna Floryana. Tomasz syn Macieja, dziedzic Gdeszyna, Luśniewa i Ornatowic 1622 r., elektor 1622r. z województwa bełskiego, żonaty z Barbarą Cieciszewską, miał córkę Zofię za Stanisławem Sarbiewskim. Jan, syn Wojciecha, dziedzic Dłużniewa i Gdeszyna 1627 r., podwojewodzy i pisarz grodzki bełski 1689 roku. Tomasz starosta rajgrodzki, sługa Zamoyskich, odznaczył się w bitwie z Tatarami nad Murachwą. Jan, poborvca rożański 1695 r.

Norbert-Antoni, syn Pawła-Franciszka z Napiórek, !782 r.Franciszek, Jakób, Józef, Kazimierz, Marcin, Mikołaj, dwóch Pawłów, stanisław, dwóch Stefanów, Walenty i Wawrzyniec z wojew. mazowieckiem, a Paweł z wojewo. krakowskim podpisali elekcyę 1733 r. Bartłomiej i Jacek, sędzia kapturowy z ziemi różańskiej, a Marcin na Napiórkach, delegat wojew. krakowskiego, z wojew. krakowskiego elektorowie 1764 r. Marcin komornik grodzki krakowski 1766 r. Piotr i Wojciech, dziedzice dóbr Modzele, w ziemi różańskiej 1772 r., synowie Wojciecha, Ksawery, podwojewodzy proszowski, komisarz do zbierania ofiar z pow. lelowskoego 1789 r. Jan, burgrabia grodzki różański 1793 r. Mateusz, chorąży gwardyi koronnej 1708 r. (Conv. Vars. Metr. Kor. Zap. i Wyr. Tryb. Lubel. Sigil. Kancl.)
Po Marcinie, cześniku trembowelskim komorniku grodzkim bielskim 1703 r., syn Ignacy-Floryan, geometra 1773 r., porucznik 1774 r., a od 1778 r. kapitan artyleryi koronnej, ostatnio 1790 r. major (Sigil. Kancl.) zaślubił Joannę Kosińską i z niej miał syna Józefa, ur. 1783 r., ochrzczonego w par. Panny Maryi w Warszawie, kapitan pułku strzelców wojsk polskich, który odbył kampanie, 1805 i 1809 przeciw Francyi, a wyszedłszy 1811 r. do dymisji, został kontrolerem w komisji rządowej wojny, po Józefie z Franciszki Relickiej, zaślubionej w 1815 r. w par. Sędziszów, córki, Stefania, Aleksandra i synowie: Aleksander, Erazm, Juliusz i Józef.

Aleksander, ur. 1818 r. w Warszawie, urzędnik rządu gub. radomskiego, wylegitymowany w Królestwie 1846 r. wraz z bratem Konstantym, zaślubił w 1849 r. w Radomiu Józefę Szarawską i z niej pozostawił syna Romualda, ur. w 1850 r. w Radomiu, urzędnika rządu gub. radomskiego, po którym z Jadwigi Kuncewiczówny, zaślubionej w 1901 r. w par. św. Aleksandra w Warszawie synowie, Stanisław i Jan (KS. Wojskowe, Zbiory mec. St Kozłowskiego)
Po Tomaszu, pośle na sejm 1627 r., pochodzący: Piotr-Feliks, ksiądz i Franciszek, synowie Walentego i Petroneli Michałowskiej, 1838 r., Karol, Zacheusz, Julian i Jakób, synowie Stanisława i Barbary Pomaskiej. !839 r.; Wojciech, syn Szymona, 1839 r., oraz Antoni i Ignacy, synowie Walentego i Wiktoryi Kamińskiej, 1843 r. wylegitymowani w Królestwie.
Po Wojciechu, w 1762 r. dziedzcu wsi Kardowo, w ziemi różańskiej, syn Józef miał syna Jana po którym z Bogumiły Grużewskiej syn Ferdynand, w wojsku rosyjskim, wylegitymowany w Królestwie 1880 r. Stanisław i Piotr, synowie Pawła, i inni wylegitymowani w Cesarstwie i zapisani do ksiąg szlachty gub. wołyńskiej w 1884 r.

Bibliografia:
Adam Boniecki "Herbarz Polski", Warszawa 1899-1913.
Bartosz Paprocki "Herbarz rycerstwa polskiego", Kraków 1584.
Seweryn hr. Uruski "Rodzina. Herbarz szlachty polskiej", Warszawa 1904-1938.
Jadwiga Chwalibinska „Rod Prusow w wiekach srednich“
AGAD, Archiwum Skarbu Koronnego, sygn.65 k.826-839, sygn.66 k.787-847.
Franciszek Czajkowski "Regestr diecezjów", ok.1781, Biblioteka Narodowa, Mf.7679.
AGAD, różańskie grodzkie wieczyste, różańskie grodzkie relacje i oblaty.
AGAD, makowskie ziemskie wieczyste, makowskie grodzkie relacje i oblaty.
ADjPłock, metryki parafii Gąsewo, Krasnosielc, Maków, Podoś i Płoniawy, Szwelice.
Kacper Niesiecki "Herbarz Polski", wydanie II, Lipsk 1839-1845.
Wojciech W. na Wielądkach Wielądko "Heraldyka czyli opisanie herbów szlachty polskiej", Warszawa 1792-1798.
Czesław Brodzicki "Początki osadnictwa Wizny i ziemi wiskiej na tle wydarzeń historycznych w tym regionie Polski (do 1529 roku)", Warszawa 1994.
Czesław Brodzicki "Ziemia łomżyńska do 1529 roku", Warszawa 1999.
Ks. Michał M. Grzybowski "Z archiwaliów diecezjalnych płockich", zeszyt 11"Dekanat makowski", Płock 2003.